Sivas ve Kurtuluş Savaşı

Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünü hazırlayan Mondros Mütarekesi sonrasında Sivas, İtilaf güçlerince işgal edilmeyen Anadolu şehirlerinden biri olmuştur. 19 Mayıs 1919’da Atatürk’ün Samsun’a çıkmasıyla başlayan Kurtuluş Savaşı tarihinde Sivas’ın önemli bir yeri vardır. 22 Haziran 1919’da yayımlanan Amasya Genelgesi’ndeki bir madde, Sivas’ın Kurtuluş Savaşı’ndaki önemini vurgulamakta son derece anlamlıdır. Genelgede, “Anadolu’nun her yönden en güvenli yeri olan Sivas’ta millî bir kongrenin toplanması” öngörülmüştür. Sivas’ın “güvenilir şehir” olması, kuşkusuz arazisinin az sayıda geçit veren yüksek dağlarla çevrili olmasından ileri geldiği kadar, Sivas halkının esir yaşamaktansa “istiklâl mücadelesi” verilmesinin gerekliliğine inanmasındandır da.

Mustafa Kemal, Sivas’ın her bakımdan güvenilir olduğunu, 27 Haziran 1919’da şehre geldiği ilk gün, Sivaslının coşkulu karşılama töreninde bir kez daha anlamıştır. Gerçi Sivaslı o güne kadar Mustafa Kemal’i hiç görmemişti; ama onu Kuzey Afrika’daki Tobruk’ta, Irak’ta İngilizleri perişan ettiği Küttü’l-Amara ve Çanakkale’deki başarılarından dolayı gıyabında çok iyi tanıyordu. Mustafa Kemal, bu nedenle Elazığ Valisi Ali Galip’in Sivas Kongresi’ni basma girişimlerine, Fransız Binbaşı Bruno’nun “Sivas’ta kongre toplanırsa şehri işgal ederiz” gibi tehditlerine aldırmamış; gülüp geçmiştir.

Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi’ni tamamladıktan sonra, bu kongrede oluşturulan “Temsil Heyeti” ile 2 Eylül 1919’da Sivas’a gelmiştir.
Atatürk’ün 2 Eylül günü halk tarafından coşku ile karşılanışını dönemin Sivas valisi Reşit Paşa hatıralarında şöyle anlatır:
“2 Eylül 1919 günü Sivas’ta ne kadar at ve araba varsa, halkı Erzincan yolu üzerine götürdü. At bulamayan, araba tedarik edemeyenler de yaya olarak o istikamete dökülürken, ben hükümet konağından ayrılmadım. Halkın böyle bir sevinç içinde akışını penceremde uzun uzun seyre daldım, fakat gözlerim dolu dolu oldu; kalbim heyecanla çarpıyordu.” contains very important