Sivas’ta Dini Lider ve Dini Terimlere Ait Yer Adları

Bilindiği gibi Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasının da şeyhlerin ve dervişlerin rolü büyüktür. Dini liderler Anadolu’da her zaman geniş bir halk kitlesini etrafında toplamaya muvaffak olmuşlardır. Onların yerleştikleri yerin etrafına halk toplanarak ıssız yerler bayındır hale getirilmiş ve yeni yerleşmelerin oluşturulmasında en büyük etki bu kişilerindir. Halk tarafından sevilen şeyhler ve dervişlerin yerleştikleri yerlere bu kişilerin adları ölümsüzleştirmek amacıyla verilmiştir.

Sivas merkez ve ilçelerine bağlı köy isimleri incelendiğinde oldukça fazla sayıda köy adının dini liderlerin isimleri olduğu görülmektedir. Bunun yanında dini terim ve motifleri de yerleşim yeri adı olarak kullanıldığını görmekteyiz. Aşağıda bu türden isimlerin kullanıldığı köylerin listesi verilmiştir:

Toplam 914 köy adı içerisinde 31 tanesinin dini kültürü yansıtması Sivas’ın dini coğrafyasını vermesi bakımından oldukça önemlidir.

Yukarıdaki listede isimleri verilen yerleşim yeri adlarının değiştirilmiş olduğunu bir kısmının ise bugün hangi adla anıldığını tespit edemedik. İsimlerini tespit edemediğimiz köylerin zamanla yakınındaki bir köyle birleşmesiyle iki köy bir isimle anılıyor olabilir. Başka bir ihtimalle de göçler yada doğal afetler sonucu tamamen boşaltılarak yerleşim yeri olarak kullanılmaması da olabilir.

Listedeki 1935 yılında bazı İslami isimlerin 1988 yılı kayıtlarında değiştirilmiş olduğu görülmektedir. Bazı tekke isimleri ile anılan köylerin örneğin “Şeyh Mirzaben Tekkesi ve Tekke köyü” gibi köylerin isimleri de değiştirilmiştir. Bunun nedeni Cumhuriyetin ilanından sonra 1925 yılında çıkartılan kanunla Tekke ve Zaviyelerin kapatılması, şeyhlik ve dervişliğin yasaklanması olabilir. Diğer islami kimliği yansıtan isimlerin değiştirilmesinin nedeni ise ülke rejiminin değişmiş olmasının etkisi olabilir.

Listede dikkati çeken bir diğer nokta ise gayr-ı islami yerleşim yeri isimlerinin tamamının değiştirilmiş olmasıdır. Bunun nedeni ise Türk kurtuluş savaşının sonunda Gayr-ı Müslimlerin bu yerleşim yerlerini terk etmesi ve bunların yerine Müslüman halkın getirilmiş olması olabilir. İdari olarak ta milli kültürü yansıtan isimler tercih edilmiş olabilir.

Değişen ve kaybolan dini kültüre ait isimlere rağmen günümüzde Sivas’ta islami kimliğin izlerini taşıyan yerleşim yeri adlarının varlığı da bir hayli fazladır.