Sivas’ta Oğuz Boylarına Ait Yer İsimleri:

Türkler bulundukları yerlerden çeşitli sebeplerle kopup gelerek Anadolu’nun taşına ve toprağına Türk Damgasını vururken, köy ve kent isimlerini de Türk geleneğine göre koymayı ve değiştirmeyi ihmal etmediler. Kendi ulus, uruk, boy ve Oymak isimlerini yer adı olarak koydular.

Sivas ili genelinde yerleşim yeri adlarının tespiti konusunda yaptığımız araştırmalar neticesinde Türk boyu adlarının ve sair isimlerin yerleşim yeri adı olarak sık sık kullanıldığını tespit ettik. Söz konusu araştırmamıza kaynak olan eserin ilki 1935 yılına, ikincisi 1988 yılına aittir.

Yerleşim yeri adlarının karşılaştırılmasını 1935 yılı kayıtlarına göre yaptık. Araştırmamız neticesinde 1935 yılı kayıtlarında ismi geçen yerleşim yeri adlarının birçoğunun adının 1988 yılı kayıtlarında da geçtiğini tespit ettik. Fakat 1935 yılı kayıtlarında geçen bazı yerleşim yeri adlarının 1988 yılı kayıtlarında bulunmamaktadır. Toplam 914 yerleşim yeri (köy ve kasaba) içerisinde 19 tane yerleşim birimine Oğuz boylarından birinin isminin verildiğini tespit ettik. Oğuz boylarının bugünkü söylenişine göre isimleri şöyledir.

OĞUZ BOYLARI CETVELİ

Yukarıda listesini vermiş olduğumuz oğuz boylarının isim listesinde yer alan bir çok isim Sivas’ta yerleşim yeri adı olarak kullanılmıştır. Bu köylerin listesi şöyledir:

Özellikle Selçuklu devleti zamanında önemli bir ilim ve medeniyet merkezi olan Sivas birçok kavim tarafından bir cazibe merkezi olmuştur. Önemli göç yolları özelliklede güney ve kuzey arasındaki ticaret yollarının kavşak noktasında bulunması nedeniyle çeşitli kavimlere mensup halkların uğrak noktası olmuştur.

Araştırmalarda görüldüğü gibi oğuzları Boz-ok ve Üç-ok koluna mensup birçok oğuz boyunun Sivas’a gelerek yerleşmişler ve ikamet ettikleri yerlere mensubu oldukları boyun adını vermeyi de ihmal etmemişlerdir. Bu boyların yer aldığı yerleşim birimlerinin bulunduğu yerler harita üzerinde incelendiğinde Sivas’ın doğusunda bulunan ilçelerde yoğunluk kazanması dikkat çekicidir.Bu ilçelerin birbirine yakınlığı diğer önemli noktadır.

Faruk Sümer’in “Oğuzlar” adlı eserinde Sivas’ta toplam 48 tane köyde oğuz boyu isminin yer aldığı görülmektedir. Bizim araştırmamız sonucunda toplam 15 tane Oğuz boyu adının yerleşim yeri adı olarak kullanıldığı (Karaman, Balaban, Tatar, ve Kıpçak) görülmektedir. Sayı bakımından azalmanın nedeni isimlerin değiştirilmiş olması olabilir.

Atalarımız milli şuurlarını yansıtan kelimeleri ikamet ettikleri yerlere isim olarak verirken günümüz Türkiye’sinde binlerce köy ve mekan adı, Türk etnolojisinden ve etnografyasından ve tarihinden habersiz idarecilerin keyfi tasarrufları ile kurban edilmektedir.Mesela Zara’ya bağlı “Dödürge” köyü yabancı bir isim zannedilerek “demiryurt” ismine dönüştürülmüştür. Öz Türkçe olan bir isim akıllarınca değiştirilmek suretiyle Türkçeleştirilmeye çalışılmıştır.

Bunun gibi Anadolu’nun birçok yerinde bu şekilde isim kıyımını görmek mümkündür.  Fakat halk hâlâ bu yerleri eski isimleri ile telaffuz ederek en azından şimdilik idarenin bu yanlışına uymamaktadır.

 Gelecekte ne olur bilinmez. Fakat gerçek şu ki bu türden isimlerin değiştirilmesi bir kültür kıyımıdır; bu şekilde davranarak yabancı kültürlerin etkisi daha da artırılmaktadır.